„Wielogłos” w Dragaczu

Stworzenie Lokalnych Systemów Integracji (LSI) cudzoziemców, w tym uchodźców, to jeden z głównych celów projektu „Wielogłos”. Po zebraniu wyników z ankiet i wywiadów Joanna Suchomska i Krzysztof Ślebioda z Pracowni Zrównoważonego Rozwoju przeprowadzili w Dragaczu serię warsztatów, w których wzięli udział między innymi pracownicy Urzędu Gminy Dragacz.

Kiedy przygotowywaliśmy się do projektu, rozmawialiśmy z kilkoma gminami, proponując współpracę. Większość z nich nie była gotowa do wzięcia udziału w „Wielogłosie”, obawiając się podejmować trudnego tematu uchodźców czy też sądząc, że udział w projekcie spowoduje swoisty najazd migrantów.

 

Dlaczego gmina Dragacz zdecydowała się na wzięcie udziału w projekcie?

Ewa Dłużyńska, sekretarz gminy Dragacz: Zdecydowaliśmy się na udział w projekcie „LSI” przede wszystkim dlatego, że chcieliśmy podzielić się naszym doświadczeniem z gminami, które nie miały do tej pory kontaktu z cudzoziemcami. Na terenie gminy Dragacz od 8 lat funkcjonuje ośrodek dla uchodźców, wiele instytucji jest zaangażowanych w pomoc dla nich, a tak naprawdę nikt do tej pory nie pokusił się o zorganizowanie wspólnego spotkania, podczas którego przedstawiciel z każdej instytucji mógłby wypowiedzieć się, podzielić się wątpliwościami, wręcz oczekiwaniami względem poszczególnych instytucji. Każdy stara się wykonywać swoje działania jak najlepiej, ale współpracując z innymi można dostrzec i wypracować procedury, których do tej pory brakowało. Myślę, że projekt wypracuje wskazówki, procedury postępowania i zintegruje środowisko lokalne z cudzoziemcami. Na pewno nasz urząd będzie chciał wykorzystać wypracowane procedury.

Projekt „Wielogłos. Integracja uchodźców w polskich gminach” zmierza ku końcowi. Już wkrótce opublikujemy raporty z badań i partycypacyjnie wypracowane rekomendacje do Lokalnych i Szkolnych Systemów Integracji.

„Wielogłos. Integracja uchodźców w polskich gminach” jest częścią projektu „Uchodźcy mają głos”, realizowanego w ramach programu „Obywatele dla Demokracji”, finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

„Wielogłos”, czyli „myśl globalnie, działaj lokalnie”

„Wielogłos. Integracja uchodźców w polskich gminach” to projekt, który powstał w ramach programu „Obywatele dla Demokracji”, finansowanego ze środków Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W ramach projektu Pracownia Zrównoważonego Rozwoju wspólnie z Fundacją Emic i toruńskim biurem Polskiej Akcji Humanitarnej prowadzi badania społeczne i warsztaty z uchodźcami, przedstawicielami instytucji regionalnych i samorządowych, organizacjami działającymi na rzecz uchodźców i liderami społecznymi.

Biorące w nim udział miasta, gminy, instytucje nie ponoszą żadnych kosztów finansowych. Przystąpiły do niego dobrowolnie, aby zwiększyć swoje kompetencje w zakresie współpracy z cudzoziemcami, podzielić się swoim doświadczeniem i w ten sposób pomóc w stworzeniu nowych, doskonalszych lokalnych systemów integracji (LSI) uchodźców (i szerzej — cudzoziemców) z polskim społeczeństwem, w polskich gminach i szkołach.

Kiedy do Polski przybywają cudzoziemcy, trafiają do określonej gminy, gdzie się osiedlają, podejmują pracę, naukę. Rozpoczynają proces integracji z nową społecznością lokalną. Natrafiając na różnorodne wątpliwości i problemy, zwracają się z prośbą o pomoc nie do instytucji rządowych czy wojewódzkich, ale do pracowników gminy, w której mieszkają.

Samorządy starają się pomagać jak najskuteczniej, robią to w ramach swoich codziennych obowiązków i często potrzebują wsparcia. Praca z osobami o odmiennej kulturze wiąże się z różnorodnymi przeszkodami, wśród których instytucje wymieniają między innymi barierę językową, różnice kulturowe, słaby przepływ informacji między instytucjami, brak doświadczenia w pracy z cudzoziemcami, a zwłaszcza z uchodźcami. To główne powody, dla których samorządy w Dragaczu (gdzie od 8 lat funkcjonuje ośrodek dla uchodźców) i Słupsku wyraziły zainteresowanie naszymi działaniami i chęć współpracy, dzielenia się wątpliwościami i doświadczeniami. Ich pracownicy mają możliwość bezpłatnie zdobyć wiedzę, doświadczenie, jak usprawnić swoją pracę w zakresie współpracy z cudzoziemcami, w tym także z uchodźcami.

W ramach projektu „Wielogłos” przeprowadziliśmy diagnozę potrzeb, oczekiwań i problemów instytucji, uchodźców oraz mieszkańców w zakresie integracji cudzoziemców w Słupsku i gminie Dragacz. Od kilku tygodni regularnie spotykamy się i wspólnie pracujemy z pracownikami szkół w gminie Dragacz, ośrodku dla cudzoziemców w Grupie, sołtysami, Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Gminnym Ośrodkiem Kultury, Sportu i Rekreacji oraz przedstawicielami urzędu gminy Dragacz. Równolegle odbywają się warsztaty w Słupsku, w których biorą udział członkowie Interdyscyplinarnego Zespołu ds. Uchodźców, w skład którego wchodzą pracownicy Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych, Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, Wydziału Edukacji, Wydziału Polityki Mieszkaniowej, Centrum Obsługi Mieszkańców, Straży Miejskiej, Miejskiej Biblioteki Publicznej, Samodzielnego Referatu Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego, reprezentacja organizacji pozarządowych oraz przedstawiciele i przedstawicielki słupskich przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów.

Podczas warsztatów określiliśmy, jakie instytucje na poziomie lokalnym powinny być zaangażowane we współpracę z cudzoziemcami ze względu na zadania, które wykonują (np. pomoc w znalezieniu mieszkania, pracy, zapisanie dziecka do szkoły, nauka języka polskiego, działania integracyjne). Zastanawiamy się jakie instytucje i organizacje powinny czy też mogłyby być odpowiedzialne za poszczególne zadania, związane z funkcjonowaniem cudzoziemców w gminie i ich integracją ze środowiskiem lokalnym oraz skąd pozyskiwać środki na prowadzenie dodatkowych działań, wykraczających poza obowiązkowe zadania instytucji (np. na szkolenia, wydawanie broszur informacyjnych dla cudzoziemców). Podejmiemy próbę wpracowania zasad współpracy pomiędzy tymi instytucjami oraz „procedurę obsługi cudzoziemca” — wdrożenia obcokrajowców w system funkcjonowania gminy i integracji ze społecznością. W myśl zasady: „myśl globalnie, działaj lokalnie”, działamy na poziomie gmin, z którymi obcokrajowcy mają codzienny kontakt, gdzie łatwiej jest wprowadzić i przetestować zmiany, ale chcemy nasze rekomendacje wprowadzić na wyższe szczeble instytucjonalne, aby mogły z nich korzystać instytucje powiatowe, wojewódzkie i ogólnopolskie.

 

Słupsk — dlaczego?

Odpowiedzi udziela Magdalena Prusinowska, podinspektorka ds. aktywnego wsparcia osób z niepełnosprawnościami i programów profilaktyki zdrowotnej w Wydziale Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego w Słupsku

Dlaczego Urząd Miejski w Słupsku bierze udział w projekcie, w warsztatach?

Słupsk powinien być miastem przygotowanym do wyzwań związanych ze współczesnymi migracjami. Masowe migracje dotyczą nie tylko uchodźców, ale i mieszkanek i mieszkańców Słupska, których przemieszczanie się także wymaga przygotowania władz samorządowych — choćby poprzez uwzględnienie potrzeb dzieci wracających z rodzicami z emigracji lub dzieci, których rodzice przebywają za granicą. Dotyczy to też mniejszości narodowych, turystów, pracowników zagranicznych firm i obcokrajowców poszukujących pracy, którzy mieszkając i pracując w Słupsku tworzą społeczność lokalną.

Jakie korzyści projekt przyniesie gminie?

W ramach projektu zostaną zdiagnozowane zasoby i potrzeby Słupska związane z obsługą cudzoziemców (nie tylko uchodźców) oraz opracowane zostaną procedury, które umożliwią sprawne i szybkie prowadzenie spraw dotyczących cudzoziemców. Jako miasto nastawione na rozwój i chcące przyciągać inwestorów musimy się przygotować także do wyzwań z tym związanych.

Jak gmina wykorzysta to, co zostanie wypracowane podczas warsztatów?

Liczymy, że w trakcie warsztatów rozpoczniemy współpracę instytucji i organizacji, które będą następnie aktywnie brały udział w działaniach na rzecz tworzenia lokalnej polityki migracyjnej i integracyjnej, a wypracowane procedury pozytywnie wpłyną na pracę urzędu i rozwój miasta.

„Wielogłos. Integracja uchodźców w polskich gminach” jest częścią projektu „Uchodźcy mają głos”, realizowanego w ramach programu „Obywatele dla Demokracji”, finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

„Wielogłos” wesprze Słupsk!

Celem projektu „Wielogłos” jest zbadanie, w jaki sposób funkcjonuje w Polsce system integracji uchodźców oraz stworzenie rekomendacji jego zmian i wypracowanie Lokalnych Systemów Integracji (LSI). Projekt zakłada działanie w dwóch gminach: w takiej, gdzie od lat przebywają uchodźcy oraz w drugiej, która wprawdzie zadeklarowała gotowość przyjęcia migrantów, ale nie ma żadnych związanych z tą kwestią doświadczeń.

 

„Wielogłos” w Grupie

W województwie kujawsko-pomorskim od 9 lat funkcjonuje ośrodek dla uchodźców w Grupie k. Grudziądza, na terenie gminy Dragacz. Ta właśnie gmina stała się naturalnym partnerem projektu. Przeprowadziliśmy tam diagnozę na podstawie ankiet i wywiadów indywidualnych z mieszkańcami ośrodka dla cudzoziemców, wywiadów z przedstawicielami pracowników ośrodka, przedstawicielami Urzędu Gminy i szkół działających w regionie. Wspólnie z sołtysami z gminy, urzędnikami, przedstawicielami gminnych instytucji, ośrodka dla cudzoziemców i dyrekcji szkoły w Grupie rozpoczęliśmy pracę nad Lokalnym Systemem Integracji.

Znacznie trudniejsze okazało się znalezienie drugiej gminy. Samorządowcy, pomimo wcześniejszych deklaracji gotowości na przyjęcie migrantów, nie są zainteresowani współpracą związaną z kwestiami uchodźstwa, pracą nad rozwiązaniami, które mogłyby wesprzeć gminy i jednostki wyższego szczebla oraz uchodźców we wzajemnej integracji. Wynika to przede wszystkim z obawy, że podjęcie tego typu działań może zachęcić zbyt wielu cudzoziemców do przybycia do konkretnej gminy.

Zależało nam, aby „Wielogłos” przeprowadzić w naszym województwie, stworzyć Kujawsko-Pomorski Lokalny System Integracji Uchodźców. Jednak musieliśmy zmienić plany. Jednym z miast, które otwarcie deklaruje gotowość przyjęcia uchodźców, jest Słupsk. Propozycję współpracy wysłaliśmy więc właśnie tam. Odpowiedź przyszła bardzo szybko.

„Wielogłos” w Słupsku

W ubiegłym tygodniu spotkaliśmy się ze stworzonym w ubiegłym roku Interdyscyplinarnym Zespołem ds. Uchodźców, w którego skład wchodzą między innymi przedstawiciele wydziału zdrowia i spraw społecznych, wydziału edukacji, polityki mieszkaniowej, spraw obywatelskich i bezpieczeństwa oraz straży miejskiej oraz organizacji pozarządowych. Jego członkowie zadeklarowali, że chętnie przygotują się na ewentualne przybycie uchodźców, bo nie chcą „obudzić się z ręką w nocniku”. Warto zwrócić uwagę, że Słupsk deklaruje przyjęcie jednej lub dwóch rodzin. To zaledwie kilka osób, a jednak na taką decyzję nie jest gotowa większość polskich miast!

Aby zbadać, co o ewentualnym przyjęciu migrantów myślą słupczanie, planujemy przeprowadzić wywiady kwestionariuszowe. Poznamy także gotowość samego Zespołu ds. Uchodźców na przyjęcie migrantów — ich potrzeby, obawy z tym związane.

Pracownicy słupskiego magistratu zainteresowani są przede wszystkim szkoleniami z różnic międzykulturowych. Tego typu warsztatów, informacji oczekują także pracownicy słupskich szkół. Chcą stworzyć własne procedury, przygotować się na ewentualne przyjęcie uchodźców. Wspólnie stworzymy Lokalny System Integracji oraz Szkolny System Integracji, które pomogą sprawnie i bezpiecznie przyjąć, a także włączyć uchodźców w lokalne społeczności. Systemy te będą mogły w przyszłości pomóc innym gminom w stworzeniu własnych procedur integracji uchodźców.

 Źródło fotografii: Słupsk.pl

„Wielogłos. Integracja uchodźców w polskich gminach” jest częścią projektu „Uchodźcy mają głos”, realizowanego w ramach programu „Obywatele dla Demokracji”, finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Wielogłos — warsztaty dla nauczycieli

„Wielogłos. Integracja uchodźców w polskich gminach” to projekt, który powstał w ramach programu „Obywatele dla Demokracji”, finansowanego ze środków Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Pracownia Zrównoważonego Rozwoju wspólnie z Fundacją Emic i toruńskim biurem Polskiej Akcji Humanitarnej prowadzi badania społeczne i warsztaty z uchodźcami, przedstawicielami instytucji regionalnych i samorządowych, organizacjami działającymi na rzecz uchodźców i liderami społecznymi.

Do tej pory przeprowadziliśmy prawie 150 ankiet i 20 wywiadów pogłębionych. 26 i 27 lutego 2016 roku Dominika Rypa i Łukasz Bartosik z PAH przeprowadzili warsztaty dla 15 nauczycieli i nauczycielek ze Szkoły Podstawowej w Grupie, Gimnazjum w Michalu i Szkole Podstawowej nr 5 w Grudziądzu, gdzie uczą się dzieci-uchodźcy.

Szkolenie dotyczyło globalnego wymiaru uchodźstwa i wyzwań, jakie stoją przed pracownikami i pracownicami szkół, w których uczą się dzieci-uchodźcy, wspólnie omawiali pomysły na skuteczniejszą pracę w wielokulturowej szkole. Uczestnicy analizowali historie uchodźców z Syrii, Czeczenii i Ukrainy. Filmy, wywiady i zapisy wypowiedzi budziły wiele emocji i skłaniały do refleksji o bagażu doświadczeń, z jakim uchodźca trafia do kraju docelowego.

Kolejne warsztaty odbędą się na początku kwietnia 2016 roku i poświęcone będą głównie kulturze Syrii, doświadczeniom innych szkół w Polsce i prezentacji perspektywy rodziców-uchodźców mieszkających w Ośrodku dla Cudzoziemców w Grupie.

Pierwsze tygodnie pracy upewniły nas, że temat uchodźców często budzi kontrowersje, także w instytucjach, które są zobowiązane do współpracy z cudzoziemcami. Z drugiej strony wielu pracowników urzędów pracy, ośrodków pomocy rodzinie czy szkół wyraża potrzebę szkoleń, warsztatów i innego rodzaju wsparcia, zwraca też uwagę na elementy systemu integracji uchodźców, które wymagają poprawy.

Wielogłos — zaczynamy!

W tym tygodniu na dobre rozpoczynamy projekt „Wielogłos. Integracja uchodźców w polskich gminach”. Do końca lutego będziemy prowadzić badania w kilku gminach, między innymi w Dragaczu, Grudziądzu, Bydgoszczy i Toruniu. Nasza diagnoza obejmie podstawowe problemy, bariery i oczekiwania związane z przyjęciem nowych uchodźców w województwie kujawsko-pomorskim. Zapytamy także o dotychczasowe doświadczenia z cudzoziemcami, w tym z uchodźcami oraz o funkcjonowanie systemu integracji uchodźców.

Cel badań:

  • identyfikacja podstawowych barier i problemów w systemie integracji uchodźców na poziomie lokalnym,
  • diagnoza potrzeb integracyjnych cudzoziemców,
  • diagnoza przygotowania lokalnych instytucji do przyjęcia nowych grup uchodźców i podejmowania działań integracyjnych z obecnymi grupami uchodźców i cudzoziemców.

W ramach diagnozy przeprowadzimy:

  • ankiety i wywiady indywidualne z uchodźcami mieszkającymi w ośrodku dla cudzoziemców w Grupie koło Grudziądza,
  • wywiady indywidualne z osobami, które uzyskały status uchodźców i mieszkają, pracują na terenie naszego województwa,
  • wywiady indywidualne z przedstawicielami instytucji publicznych zaangażowanymi w proces integracji uchodźców (MOPR, GOPS, PCPR, WCPR, urzędy gmin i miast, szkoły, jednostki wojewódzkie i powiatowe odpowiedzialne za integrację uchodźców),
  • wywiady eksperckie z pracownikami instytucji publicznych i pozarządowych zaangażowanymi w proces integracji uchodźców,
  • wywiady scenariuszowe z przedstawicielami instytucji publicznych, lokalnymi liderami i przedstawicielami organizacji pozarządowych oraz z uchodźcami mieszkającymi w ośrodku dla cudzoziemców w Grupie.

Badania te posłużą do przygotowania Szkolnych oraz Lokalnych Systemów Integracji Uchodźców w dwóch gminach, które uczestniczą w projekcie.

Projekt jest realizowany przez Fundację Emic, Pracownię Zrównoważonego Rozwoju i toruńskie biuro Polskiej Akcji Humanitarnej we współpracy z pracownikami Instytutu Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. „Wielogłos. Integracja uchodźców w polskich gminach” jest częścią projektu „Uchodźcy mają głos”, realizowanego w ramach programu „Obywatele dla Demokracji”, finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Wielogłos. Integracja uchodźców w polskich gminach.

Wśród polityków i w mediach, także tych społecznościowych, co jakiś czas wybucha dyskusja na temat tego, ilu uchodźców powinna przyjąć Polska. Rzadko słychać rozmowy na temat tego, jak chcemy ich przyjąć, w jaki sposób integrować ich ze społecznością lokalną, jak powinna wyglądać procedura nadawania statusu uchodźcy, czy uchodźcy powinni mieć prawo do pracy, a jeśli tak, to od kiedy, jak powinna wyglądać edukacja dzieci, które trafiają do polskich szkół.

W listopadzie 2015 roku Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport, z którego dobitnie wynika, że system integracji uchodźców w Polsce praktycznie nie istnieje.

Rola państwa po przyznaniu statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej ogranicza się do wypłacania przez rok zasiłków w ramach Indywidualnych Programów Integracji. Raport wskazuje, że jedyne sensowne działania podejmują organizacje pozarządowe z pozyskanych przez siebie środków zewnętrznych.

„Wielogłos. Integracja uchodźców w polskich gminach” to projekt, który powstał w ramach programu „Obywatele dla Demokracji”, finansowanego ze środków Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Wspólnie z Fundacją Emic i toruńskim biurem Polskiej Akcji Humanitarnej przeprowadzimy warsztaty i badania społeczne z uchodźcami, przedstawicielami instytucji regionalnych i samorządowych, organizacjami działającymi na rzecz uchodźców i liderami społecznymi. Do współpracy zaprosimy ekspertów zajmującymi się uchodźstwem. Wspólnie opracujemy Lokalny System Integracji: procedury i podstawy systemu, który pomoże sprawnie i bezpiecznie przyjąć i włączyć uchodźców w lokalne społeczności.

Równolegle pracować będziemy nad stworzeniem Szkolnego Systemu Integracji. Przeprowadzimy warsztaty w szkołach, które mają już doświadczenie z edukacją dzieci uchodźców oraz w takich, do których dopiero mogą trafić dzieci. Przygotujemy karty pracy, konspekty lekcji, materiały, które będą mogły wspomóc grono pedagogiczne w szkołach, w których uczą się dzieci uchodźców.

„Wielogłos” prowadzą ekspertki i eksperci z trzech toruńskich organizacji: Przemek Wyciechowski z Fundacji Emic, specjalista do spraw integracji uchodźców, Dominika Rypa i Łukasz Bartosik z PAH, zajmującej się pomocą humanitarną oraz Joanna Suchomska, Krzysztof Ślebioda i Dominika Urzędowska z Pracowni Zrównoważonego Rozwoju, posiadającej doświadczenia w procesach partycypacyjnych, konsultacjach społecznych, prowadzeniu badań społecznych.

Projekt wesprą socjologowie z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, między innymi dr Wojciech Goszczyński, który będzie koordynował procesy badawcze i analizy oraz Rafał Baczyński-Sielaczek, ekspert ds. uchodźców.

 Źródło fotografii: Amnesty International

„Wielogłos. Integracja uchodźców w polskich gminach” jest częścią projektu „Uchodźcy mają głos”, realizowanego w ramach programu „Obywatele dla Demokracji”, finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Translate »