Wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie
Zanieczyszczenie powietrza a śmiertelność
Według Światowej Organizacji Zdrowia zanieczyszczenie powietrza stanowi przyczynę 29 proc. wszystkich zgonów i chorób związanych z rakiem płuc, 24 proc. zgonów z powodu udaru mózgu i 25 proc. zgonów z powodu choroby niedokrwiennej serca oraz za 43 proc. zgonów z powodu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
Według raportu Europejskiej Agencji Środowiska ponad 46 tys. Polaków zmarło przedwcześnie z powodu smogu w 2021 roku.
Koszty zdrowotne smogu dla Polski to 111 miliardów zł rocznie.
Pyły zawieszone PM 2,5 i PM 10
PM 2,5 to pyły zawieszone, których średnica nie przekracza 2,5 mikrometra. To właśnie one trafiają do krwiobiegu i mogą powodować szereg poważnych schorzeń. PM 10 to pyły, których średnica nie przekracza 10 mikrometrów – ich negatywne oddziaływanie najszybciej widoczne jest w postaci podrażnienia dróg oddechowych. Są nośnikiem pierwiastków śladowych, w tym benzoalfapirenu.
Dobowe normy dla pyłów PM10 w Polsce
- poziom dopuszczalny 50 mikrogramów na metr sześcienny
- poziom informowania 100 mikrogramów na metr sześcienny
- poziom alarmowania 150 mikrogramów na metr sześcienny
Benzoalfapireny
Benzoalfapireny mają silne właściwości genotoksyczne, mutagenne i kancerogenne. Skuteczniej niż pozostałe węglowodory przyczyniają się do rozwoju nowotworów.
Źródłem benzopirenów jest proces niecałkowitego spalania węglowodorów. 87 proc. tych związków w polskim powietrzu (według szacunków Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami) pochodzi z domowych pieców i kotłów węglowych, w szczególności tych przestarzałych, bądź wadliwych, niespełniających podstawowych standardów emisyjnych. Benzopireny występują również w spalinach samochodowych, dymie papierosowym, a także w żywności.
Mapa stężenia rakotwórczego benznoalfapirenu,
2021 rok
Rak płuc a zanieczyszczenie powietrza
WHO sklasyfikowało szkodliwość smogu na tym samym poziomie co promieniowanie UV i dym tytoniowy. Organizacja HEAL przedstawiła badania, z których wynika, że nawet 35% zachorowań na raka płuc w Krakowie, mogło być spowodowane smogiem (badanie z 2016 roku).
Oznacza to, że młoda, zdrowa, nie paląca osoba, może zachorować na raka, tylko ze względu na powietrze jakim oddycha. I wcale nie dzieje się to rzadko.
Jak chronić się przed smogiem?
- Sprawdzaj stan jakości powietrza i prognozę pogody
- Ogranicz przebywanie na „świeżym” powietrzu
- Zaopatrz się w dobrej jakości oczyszczacz powietrza
- Unikaj wietrzenia mieszkania podczas smogu
- Ogranicz wychodzenie z domu podczas smogu
- Zaopatrz się w dobrą maseczkę antysmogową